دانش کشاورز : آبیاری قطره ای زیر سطحی

آبیاری قطره ای زیر سطحی ، نوعی از آبیاری قطره ای است که در آن با قرار دادن لوله های آبده و قطره چکان ها در زیر سطح خاک ، میتوان به نحو دلخواه و مطلوب رطوبت خاک ناحیه ریشه را مدیریت نمود.

این سیستم که تلفات آب و عناصر غذایی در آن به حداقل ممکن می رسد، در سیستم کشت انواع درختان مانند پسته، زیتون و مرکبات ، خرما و انواع زراعت ها مانند سیب زمینی، ذرت، پنبه و یونجه کاربرد دارد.از طرفی برای فضای سبز و درختان غیر مثمر و نیز گل های زینتی کاربرد دارد.

در این روش که برای هرنوع خاک و زراعتی قابل اجراست آب از سه طریق در اختیار گیاه قرار می گیرد:

۱- لوله های قطره چکان دار ۲- لوله های تراوا ۳- کپسول رسی متخلخل

عدم گرفتگی منافذ خروجی آب  توسط ریشه گیاهان از مزیت کپسول رسی و لوله های تراوا نسبت به لوله های قطره چکان دار است .

عمق نصب لوله های زیر سطحی بسته به عمق ریشه ی گیاه کشت شده تعیین می شود .این عمق برای درختان حدود ۳۰ تا ۵۰ سانتی متر در نظر گرفته می شود و اصولا باید در منطقه ای که دارای درصد بیشتری رشه فعال است قرار بگیرد .فاصله ی قطره چکان ها از درخت حداکثر ۲۵ سانتی متر است .

نکته ! هرساله در پاییز باید از انتهای سایه انداز درخت نمونه خاک تهیه شود تا میزان هدایت الکتریکی مورد سنجش قرار بگیرد اگر میزان هدایت الکتریکی بیش از ۸ دسی زیمنس بر متر باشد باید آبشویی در فصل پاییز و زمستان انجام گیرد .

مزایا 

کاهش مصرف آب 

به دلیل حضور قطره چکان ها در داخل خاک ناحیه رطوبتی ریشه از تبخیر توسط نور مستقیم خورشبد حفظ می گردد.

عدم محدودیت در اجرا

قابلیت کار با فشار های مختلف و امکان انجام در عراضی با شیب تند را فراهم می آورد.

دوام بیشتر

لوله آب و قطره چکان ها به دلیل عدم حضور در سطح از صدمات مکانیکی حفظ می شوند.

دسترسی گیاه به آب

به دلیل حضور قطره چکان ها در عمق بیشتر رطوبت به صورت کروی ناحیه ریشه را فرا میگیرد اما در حالت قطره ای سطحی حالت نیم دایره و در نتیجه رطوبت کمتر به گیاه می رسد.

کاهش علف هرز

به دلیل خشک بودن سطح خاک از جوانه زدن علف های هرز ممانعت می شود.

کاهش هزینه های جاری

مصرف کمتر علفکش و نیاز کمتر به کارگر و همچنین کاهش هزینه های نگه داری ناشی از آسیب های مکانیکی 

کاهش مصرف سموم

عدم تماس مستقیم آب با طوقه گیاه و در  نتیجه کاهش بیماری های گیاهی ناشی از رطوبت

کاهش فرسایش خاک

حذف رواناب سطحی در مزرعه 

رشد بیشتر ریشه

عدم شستشوی ذرات خاک در ریشه و فشرده شدن روی ریشه 

افزایش راندمان مواد غذایی و آفت کش ها

عدم آبشویی مواد غذایی و دسترسی بیشتر به ناحیه ریشه

عدم وجود بیماری های پوسیدگی

به دلیل خشکی سطحی بیماری هایی که رطوبت نسبی بالا ناشی از خاک مرطوب است به حداقل می رسد.

رطوبت بالا

به دلیل کاهش نقطه ی اشباع نسبت به آبیاری رو سطحی ورود هوا به داخل خاک و بهبود حرکت مویینگی

سیستم محافظ ریشه 

نگرانی از مسدود شدن قطره چکان ها فقط مربوط به ورود ریشه است وجود ترفلان داخل قطره چکان جلوی رشد ریشه را می گیرد.

بازدهی سیستم 

برنامه ریزی آبیاری کوتاه مدت و افزایش محدوده ظرفیت زراعی و حذف تبخیر و همچنین کاهش تجمع رسوب و املاح باعث افزایش بازدهی تا ۹۸ درصد آب مصرفی است.

کاهش مشکلات آهکی شدن قطره چکان ها 

قطره چکان ها چون در معرض هوا نیستند مشکل آهکی شدن کاهش می یابد البته با اسید سولفوریک و اسید فسفریک ضمن عمل کوددهی این مشکل رفع خواهد شد.

تجهیزات

• پمپ
• سامانه فیلتراسیون
• فشارسنج
• شیر یکطرفه
• دبی سنج
• شیر های مربوط به واحد های آبیاری
• شیر تخلیه هوا
• خط تخلیه (شستشوی) سامانه
• لوله های قطره چکان دار (لترال ها)