اگر جزء افراد سالم خوار باشید که به شدت به کیفیت تغذیه خود اهمیت می دهند، احتمالا با دانه های کینوا که به خاویار گیاهی نیز شهرت دارند، آشنا هستید. این محصول سرشار از ویتامین ها و مواد معدنی موردنیاز بدن است و به عنوان یکی از سالم ترین مواد غذایی در سراسر دنیا شناخته می شود. اگر تمایل دارید تا بدن خود را در برابر بسیاری از بیماری ها مقاوم کرده و وعده های غذایی تان را سرشار از آنتی اکسیدان ها و منابع پروتئینی کنید، جای کینوا در برنامه غذایی شما خالی است. در ادامه بیشتر با این محصول و خواص بی نظیر آن برای بدن آشنا می شویم.
تعریف کینوا و تاریخچه آن
با اینکه برخی افراد به دلیل ظاهر خاص این گیاه، آن را جزئی از غلات به شمار می آورند، اما باید بگوییم که این خاویار گیاهی در حقیقت یک نوع دانه گیاهی ارزشمند و پرخاصیت است که می توانید از آن به شکل های مختلف در وعده هایی غذایی خود استفاده کنید.
قدمت این گیاه با نام علمی Chenopodium quinoa willd به ۵۰۰۰ سال قبل برمی گردد. امپراتوری اینکا که یک امپراتوری از سرخ پوستان آمریکای جنوبی به شمار می رفتند در گذشته از کینوا به عنوان مادر تمام غلات یاد می کردند و آن را مقدس می پنداشتند.
با این حال باید تاکید کنیم که این گیاه جزء غلات به شمار نمی رود و تنها چیزی شبیه به غلات است. امروزه یکی از بزرگ ترین تولیدکنندگان کینوا نیز کشور آمریکای جنوبی است که با حجم بالا اقدام به تولید و صادرات این محصول به دیگر نقاط دنیا می کند.
اهمیت کینوا در کشاورزی و تغذیه
دانه کینوا از آن دست محصولاتی است که به شدت با شرایط آب و هوایی مختلف سازگاری دارد و در اقلیم های متفاوت به خوبی رشد می کند و پرورش می یابد. تنوع کشت این محصول در گونه های مختلف باعث می شود تا این محصول، امنیت غذایی را به شکل چشمگیری بهبود دهد و نیاز مصرف کنندگان را به نحوی شایسته پاسخ دهد.
گونه های مختلف کینوا قادرند در شرایط دمایی ۴- درجه سانتی گراد تا ۳۵ درجه سانتی گراد و تا ۴۰۰۰ متر بالاتر از سطح دریا به خوبی رشد کنند و پرورش یابند. این محصولات سخت ترین شرایط محیطی را تاب می آورند و با محیط زیست نیز بسیار سازگار هستند. البته یک سری نکات مهم در کشت این محصول وجود دارند که در بخش های آینده به این نکات اشاره می کنیم.
خواص تغذیه ای کینوا نیز فوق العاده زیاد است. آنچه که سبب تمایز کینوا نسبت به دیگر انواع محصولات گیاهی می شود، میزان پروتئین بالای آن است. این محصول غنی از مواد معدنی، ویتامین ها و اسیدهای آمینه ضروری بدن بوده و فاقد گلوتن است.
جالب است بدانید که دانه های کینوا به علت وزن پایین و حجم کمی که دارند بسیار مورد توجه فضانوردان ناسا قرار گرفته اند. به نحوی که به یکی از بهترین گزینه ها برای تغذیه آن ها در ماموریت های فضانوردی تبدیل شده اند. از باب اهمیت تغذیه ای دانه کینوا می توانیم بگوییم ۱۸۵ گرم کینوا چیزی نزدیک به ۲۲۲ کالری انرژی، ۳۹ گرم کربوهیدرات و میزان ۴ گرم چربی در خود دارد.
ویژگی های کینوا
برای درک بهتر ارزش غذایی کینوا بهتر است کمی وارد جزئیات شویم و انواع آن و ویژگی های هر یک را به دقت بررسی کنیم. معمولا برای آن دسته از افرادی که برای انتخاب گرم به گرم وعده های غذایی خود ارزش قائل هستند، این موضوع بسیار مهم است که چند نوع دانه کینوا وجود دارد و هر کدام چه ویژگی هایی دارند؟ در ادامه با انواع کینوا آشنا خواهیم شد.
انواع مختلف کینوا و ویژگی های آن ها
به طور کلی سه نوع کینوا در بازار جهانی عرضه می شود که به شرح زیر هستند:
کینوا سفید: این نوع کینوا جزء محبوب ترین و پرمصرف ترین انواع کینوا در دنیاست که برای طبخ آن به زمان کمی نیاز است. سفید و روشن بودن رنگ این نوع کینوا باعث شده تا آن را با عنوان کینوای عاج فیلی نیز بشناسند.
کینوا قرمز: در مقایسه با کینوا سفید، ساختار و بافت محکم تری دارد و از این رو برای پخت نیز به زمان بیشتری نیاز دارد. در طی پخت، کینوا قرمز از هم متلاشی نمی شود و شکل خود را حفظ می کند. این کینوا جزء محبوب ترین انواع کینوا بین آشپزهای حرفه ای است. چرا که می توان به کمک آن ظاهر جذاب تری به غذا بخشید و دانه های کینوا را داخل غذا بهتر به معرض نمایش گذاشت.
کینوا سیاه: این نوع کینوا طعم تقریبا شیرینی دارد و از این نظر کمی با دو نوع دیگر متفاوت است. این نوع کینوا برای پخت به زمانی بین ۱۵ الی ۲۰ دقیقه نیاز دارد که در مقایسه با دو نوع کینوا سفید و قرمز زمان بیشتری به شمار می رود.
ترکیبات غذایی و ارزش غذایی کینوا
تا این بخش، تا حدودی با ارزش غذایی کینوا یا همان خاویار گیاهی آشنا شدیم. اما برای اینکه بدانید دقیقا در این محصول ارزشمند چه ترکیباتی وجود دارد و چه مواد معدنی و مغذی در آن یافت می شود، قصد داریم با تصور اینکه یک فنجان کینوا هم اکنون در اختیار داریم، ترکیبات موجود در آن را شرح دهیم. این ترکیبات برای یک فنجان یا حدود ۱۸۵ گرم دانه کینوا به شرح زیر هستند:
ویتامین های B1، B2 و B6: حدود ۱۰ درصد از نیاز روزانه بدن
ویتامین های B3، E و کلسیم نیز به مقدار محدود و اندک
فواید کینوا برای سلامتی
اگر بخواهیم در خصوص فواید و خواص کینوا برای سلامتی صحبت کنیم، باید به یک لیست بلند و بالا اشاره کنیم که شاید تمام آن در این مطلب نگنجد. اما تصمیم داریم شما را با چند مورد از مهم ترین فواید آن آشنا کنیم تا هر چه زودتر این محصول را در لیست وعده های غذایی خود بگنجانید. از جمله فواید این محصول عبارتند از:
منبع پروتئین گیاهی
غنی از ویتامین ها و مواد معدنی
بهبود سلامت قلب و عروق
کمک به کنترل قند خون
کاهش دهنده کلسترول خون
ضدالتهاب
بهبود دهنده سیستم گوارش
درمان دیابت
کنترل کننده فشار خون
کمک به افزایش طول عمر
کمک به کاهش وزن و تناسب اندام
دارای ارزش غذایی بالا و فاقد گلوتن
مقابله با انواع سرطان
سرشار از آنتی اکسیدان که عامل مهمی در غلبه به انواع بیماری هاست
افزایش استحکام استخوان ها و تقویت نیروی بدن
کمک به کارکرد بهتر روده ها
درمان یبوست
سرشار از فیبر که به بهبود سلامت بدن کمک زیادی می کند
محافظت از مغز در برابر آسیب دیدگی و یا دیگر اختلالات مغزی
نحوه مصرف کینوا
شاید این سوال برای شما پیش آمده باشد که خاویار گیاهی با این حجم از ترکیبات ارزشمند را چگونه باید استفاده کرد و به چه شکلی می توان آن را در برنامه غذایی خود جای داد؟ ما در ادامه روش های مختلف استفاده از کینوا در وعده های غذایی را در اختیارتان قرار می دهیم تا با ایده گرفتن از این لیست بتوانید بیشترین استفاده را از خواص این محصول داشته باشید.
روش های مختلف تهیه و پخت کینوا
همانطور که پیش از این نیز اشاره کردیم، این محصول نسبت به دیگر غلات، به زمان پخت کمتری نیاز دارد (چیزی بین ۱۲ تا ۱۵ دقیقه)؛ اما این به روش پخت نیز بستگی دارد. ما در اینجا با ۴ روش مختلف پخت این گیاه آشنا می شویم:
۱٫ آب پز کردن کینوا: یکی از راحت ترین روش های پخت این گیاه، همین روش است. روش آب پز کردن آن به این صورت است که در ازای یک پیمانه دانه کینوا، دو پیمانه آب داخل قابلمه به جوش می آورید و پس از به جوش آمدن آب، کینوا را به آن اضافه می کنید. اجازه دهید که این ماده برای مدت زمان ۱۵ الی ۲۰ دقیقه داخل آب بماند تا کاملا آب تبخیر شده و کینوا نیز بافت نرمی پیدا کند.
۲٫ بخارپز کردن کینوا: این روش به دلیل اینکه مواد ارزشمند کینوا را به خوبی حفظ می کند، جزء سالم ترین روش های پخت به شمار می رود. نسبت کینوا به آب مانند روش قبل است. دو پیمانه آب به ازای هر پیمانه کینوا داخل مخزن بخارپز بریزید و دانه های کینوا را داخل مخزن بخارپز انتقال دهید. مجددا زمانی بین ۱۵ تا ۲۰ دقیقه در نظر بگیرید تا کینوا به بافت نرمی برسد.۳٫ پخت کینوا داخل فر: برای این روش پخت، باید دمای فر را روی ۱۸۰ درجه سانتی گراد تنظیم کنید. پس از چرب کردن قالب فر، کینواها را داخل ظرف آن بریزید و در ازای هر پیمانه از آن، دو پیمانه آب به آن اضافه کنید. اکنون قالب باید برای زمان ۲۰ تا ۲۵ دقیقه داخل فر قرار گیرد. پس از تبخیر آب و نرم شدن بافت کینوا، می توانید از آن استفاده کنید.۴٫ پخت کینوا به روش کته: این محصول را برای پخت به روش کته باید از قبل ۳۰ دقیقه داخل آب بخیسانید. سپس به روش کته برنج، کینوا را نیز با مقداری آب و نمک داخل قابلمه بریزید و روی حرارت قرار دهید. پس از جوش آمدن آب، درب قابلمه را بگذارید و حرارت را کم کنید تا برای ۱۵ الی ۲۰ دقیقه به آرامی بپزد و نرم شود. در پایان برای بافت بهتر، می توانید قابلمه را از روی حرارت برداشته و ۵ دقیقه به آن زمان بدهید تا کینوا در حالت بخار کمی نرم تر گردد.
ترکیب کینوا با سایر مواد غذایی
شما می توانید این محصول را به تنهایی و یا با انواع موادغذایی مصرف کنید. این کاملا بستگی به ذائقه و برنامه غذایی شما دارد که چه ترکیباتی از مواد غذایی با کینوا را ترجیح می دهید. از ترکیباتی که ما به شما پیشنهاد می کنیم عبارتند از:
استفاده در انواع سالاد
استفاده در انواع سوپ
مصرف به صورت پوره
استفاده در انواع کوکو و کتلت
استفاده در انواع خورش ها
حتی می توانید به دلخواه در برخی از غذاها، آن را جایگزین برنج یا ماکارونی کنید.
کینوا در کشاورزی پایدار
کینوا یا خاویار گیاهی، محصولی است که علاوه بر ارزش غذایی، در صنعت کشاورزی پایدار دارای اهمیت کشت نیز هست. در ادامه به مزایای این محصول اشاره می کنیم.
از مهم ترین مزایای کشت کینوا می توانیم به چند مورد زیر اشاره کنیم:
این گیاه با شرایط سخت آب و هوایی خود را سازگار می کند و از این رو، صرفه های اقتصادی زیادی برای کشاورزان دارد.
عملکرد این محصول در زمان کاشت و برداشت بسیار عالی است. در واقع کشاورزان کمترین میزان هزینه و زحمت را برای تولید این محصولات متحمل می شوند.
قیمت این محصول حتی در فروشگاه های مواد غذایی نیز برای مصرف کنندگان بسیار منصفانه و اقتصادی است.
کشاورزان قادرند در شرایط مختلف اقلیمی، بیش از ۱۲۰ گونه از این گیاه را کشت کنند.
این محصول برای مصرف کاملا در دسترس است.
تاثیرات زیست محیطی کشت کینوا
با اینکه عملکرد این محصول در زمان کاشت بسیار خوب است و از نظر زیست محیطی نیز اثرات منفی و مخربی با خود به همراه ندارد، اما یک سری نکات در کشت این محصول وجود دارند که بهتر است در اینجا به آن ها اشاره کنیم:
PH6 و PH7 بهترین نوع PH برای کشت و رشد کینواست. (البته این محصول در PH 5.5 که یک PH اسیدی است و در PH9 که یک PH قلیایی به شمار می رود نیز رشد قابل قبول و خوبی دارد.)
میزان آب موردنیاز برای رشد این گیاه چیزی بین ۴۰۰ الی ۸۰۰ میلی متر است. (در شرایطی با میزان ۲۵۰ میلی متر آب نیز می تواند به خوبی رشد کند.)
بهتری ماه ها برای کشت این گیاه، ماه های اردیبهشت تا مرداد هستند.
دوره رشد این گیاه بین ۴ تا ۷ ماه است.
چالش ها و محدودیت های کشت کینوا
با این حال که این محصول جزء گیاهان خوش کشت و راحتی است. اما در کشت آن یک سری چالش ها و محدودیت هایی نیز وجود دارند که بهتر است از این موارد نیز به خوبی آگاه باشید.
مشکلات مرتبط با تولید و کشت: کشت این گیاه در زمین هایی با خاک سنگین ممکن است مشکلاتی همچون کلوخه شدن سطح زمین را به همراه داشته باشد. کشت این گیاه در خاک هایی با بافت سنگین و نیمه سنگین، می تواند هزینه های کشاورزی را بالا برده و مدت زمان کشت و تولید را نیز افزایش دهد.
نیاز به شرایط خاص برای کشت موفق: با این حال که گیاه در خاک های متنوعی همچون خاک شور قابلیت رشد دارد. اما بهترین شرایط برای کشت آن، خاک های شنی با PH، ۶ و ۷ است. همچنین خاک باید زهکشی مناسبی داشته باشد. علاوه بر این، گیاه احتیاج به آبیاری کم دارد. بنابراین اگر آن را در منطقه ای کاشته اید که حجم بارندگی در آن جا بالاست، احتیاجی به آبیاری مجدد و جداگانه این گیاه نیست.
نتیجه گیری
کینوا یکی از پرخاصیت ترین انواع دانه های گیاهی و غنی از پروتئین ها و اسیدهای آمینه است. این محصول همچنین سرشار از آنتی اکسیدان ها است. بنابراین می تواند بدن را در برابر بسیاری از بیماری های خود ایمنی محافظت کند. یک ترکیب ارزشمند با ارزش غذایی بالا که تمامی افراد اعم از افراد عادی، بیماران و حتی ورزشکاران، می توانند این محصول را در رژیم غذایی خود بگنجانند و از خواص بی نظیر آن بهره مند شوند. در کاشت این محصول باید به خرید کود مناسب نیز توجه داشته باشید. این محصول نیز همانند دیگر محصولات برای رشد بهتر به کود مناسب برای رشد نیازمند است.
در صورتی که به دنبال داشتن یک تغذیه سالم و سرشار از منابع مغذی مورد نیاز برای بدن هستید، استفاده از کینوا یا خاویار گیاهی را به شما عزیزان پیشنهاد می کنیم. شما می توانید به روش های گفته شده، همچون آب پز، بخارپز، کته و پخت در فر، از این محصول استفاده کرده و پس از مدت زمان اندکی شاهد تغییرات قابل توجهی در بهبود وضعیت سلامت خود باشید.
