چرا نیاز است در تناوب های زراعی از گیاهان خانواده لگوم استفاده نمود؟

هوای اطراف دارای ۷۸ درصد گاز نیتروژن است. نیتروژن موجود درهوا می تواند یک منبع بسیار بزرگ کودی محسوب می گردد. استفاده از گیاهان خانواده لگوم در تناوب های زراعی یکی از بهترین و کم هزینه ترین روش هایی است که ما بتوانیم به کمک آنها این نیتروژن را به شکل کود در مزارع و باغ ها ذخیره کنیم.

روش کار : قبل از کاشت گیاهان زراعی مانند سیب زمینی، ذرت، آفتاب گردان، گندم، چغندرقند، کلزا و برنج …می توان یکی از گیاهان خانواده لگوم را کشت نمود. گیاهان بسیاری در این خانواده وجود دارند که مهم ترین آنها عبارتند از: انواع لوبیا ( قرمز، چیتی، چشم بلبلی و سفید) سویا، نخود معمولی، نخود فرنگی و عدس، باقلا، ماش، سویا، بادام زمینی، انواع یونجه ها چندساله و یکساله، انواع شبدرها (شبدر سفید، قرمز،برسیم، ایرانی،لاکی، زیرزمینی) و برخی درختان زینتی شامل ارغوان، اقاقیا، پیچ گلایسین، ابریشم مصری برخی از گیاهان دارویی مثل شیرین بیان و تلخ بیان.

این گیاهان در طول رشد خود مقدار قابل توجهی نیتروژن در خاک ذخیره می کنند. قدرت باروری و حاصلخیزی خاک را افزایش می دهند، بنابراین محصولی که بعد از این گیاه در همان زمین کاشته می شود از این نیتروژن استفاده کرده و به دلیل حاصلخیزشدن زمین عملکرد آن افزایش می یابد.

مثال: قبل از کشت سیب زمینی بهاره شبدر کشت نمود.در این صورت می توان از علوفه این  گیاهان استفاده نمود و علاوه بر حاصلخیزی خاک در آمدی نیز عاید کشاورز شود.همچنین می توان در مرحله گلدهی آن را به درون خاک شخم زد و از مزایای کود سبز استفاده نمود.

در باغات میوه نیز می توان در بین ردیف درختان گیاهان خانواده لگوم مانند شبدر کشت کرد و علاوه بر تولید علوفه و کسب در آمد بیشتر، حاصلخیزی خاک را افزایش داده و محصولی با عملکرد بهتر و کیفیت بالاتری تولید نمود.

باید توجه داشت که گیاهان خانواده لگوم تنها باعث افزایش نیتروژن خاک نمی شوند بلکه به دلایل زیر حاصلخیزی خاک را نیز افزایش می دهند:

• کشت مداوم یک محصول در زمین طی چندسال پیاپی رفته رفته عملکرد و کیفیت محصول را به طور نامحسوس کاهش می دهد. استفاده گیاهان خانواده لگوم در تناوب زراعی قبل و یا بعد از محصول اصلی توان ازدست رفته زمین را مجددا بازگردانده و خاک راتقویت می کند.

• کشت این گیاهان با فعال کردن باکتری های ریزوبیوم در خاک فعالیت سایر میکرو ارگانیسم های مفید رانیز تشدید می کند. هرچقدر موجودات مفید در خاک فعالیت بیشتری داشته باشند حاصلخیزی خاک افزایش می یابد. علت این است که این موجودات ذره بینی نقش مهمی در فراهمی عناصر غذایی دارند و موادی در خاک ترشح می کنند که شبیه هورمون های گیاهی بوده و رشد گیاه را تحریک می کنند.

• بر روی ریشه این گیاهان به علت فعالیت باکتری ریزوبیوم گره های زیادی وجود دارد که حاوی مواد آلی آنزیم ها هورمون ها و… است. بعد از برداشت این گیاهان ریشه آنها در خاک تجزیه شده ومواد مغذی زیادی به خاک اضافه می شود. بنابراین با کشت گیاهان خانواده لگوم قدرت باروری خاک ها تجدید خواهد شد.