رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: سطح زیر کشت زعفران در کشور ۱۱۴ هزار هکتار است که از این میزان، ۸۷ هزار و ۷۵۰ هکتار به خراسان رضوی، ۱۶ هزار هکتار به خراسان جنوبی و سه هزار هکتار به خراسان شمالی اخصاص دارد و حدود هفت هزار هکتار دیگر نیز در ۲۷ استان کشور کشت می شود.
مرند
شهرستان مرند با داشتن حدود ۱۸۵ هکتار زمین زیرکشت زعفران، به عنوان قطب جدید تولید زعفران در منطقه شمال غرب کشور مطرح است.
کشت زعفران در شهرستان مرند از سال ۱۳۷۸، با حدود یک هکتار شروع و در سال زراعی ۹۸-۹۹ به حدود ۱۸۵هکتار افزایش یافته است و پیش بینی می شود ۸۰۰کیلو گرم زعفران ناب از مزارع این شهرستان تولید و به مصرف داخل شهرستان و سایر استان ها و شهرهای همجوار برسد.
این محصول پر سود با نیاز کم برای آب، برای کشاورزی منطقه و نیز فعالان این حوزه، بسیار مفید است؛ از این رو در راستای مصرف کم آب و اصلاح الگوی کشت، اقدامات لازم در راستای ترویج کشت زعفران در شهرستان مرند صورت گرفته است به نحوی که کشت این محصول، اکنون علاوه بر شهر بناب جدید مرند، در سایر روستاهای شهرستان نیز آغاز شده است.
سود ۸ میلیارد تومانی کشت زعفران برای کشاورزان مرند
فرماندار شهرستان ویژه مرند در گفت و گو با خبرنگار ایرنا در این باره اظهار داشت: با توجه به نیاز آبی کم و نیز شرایط اقلیمی خاص منطقه، زعفران یک محصول مهم و اساسی برای کشاورزان منطقه است.
داود گرشاسبی خاطرنشان کرد: تولید متوسط زعفران در هر هکتار، نزدیک ۴ کیلو گرم می باشد که ۸ میلیارد تومان سود اقتصادی برای کشاورزان منطقه داشته و سالانه برای ۲۱۰ نفر شغل ایجاد کرده است.
وی با بیان اینکه زعفران مرند یکی از بهترین و مرغوب ترین زعفران ها در کل کشور است، گفت: پنجمین جشنواره استانی زعفران شهرستان مرند در جهت آشنایی مصرف کنندگان با زعفران این منطقه هفته گذشته در محل تفرجگاه عون بن علی تبریز برگزار شد.
فرماندار مرند گفت: هدف از برگزاری این جشنواره، معرفی زعفران مرند به عنوان مرغوب ترین زعفران کشور و نیز ایجاد انگیزه در تولیدکنندگان زعفران در شهرستان است.
وی تاکید کرد: سعی می کنیم با توجه به توسعه کشت زعفران در منطقه، اقداماتی را در صنایع پایین دستی و بسته بندی این محصول در شهرستان انجام دهیم.
زعفران نجات بخش کشاورزان از بحران کم آبی
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان مرند نیز گفت: شهرستان مرند به لحاظ استعدادهای بالقوه از نظر کشاورزی، محل مناسبی برای کاشت محصول ارزشمند و استراتژیک زعفران به شمار می آید.
منوچهر رحمانی با اشاره به مقاومت این گیاه سودآور و نیاز کم آن به آب خاطرنشان کرد: در سال های اخیر، کشت این محصول توانسته نقش سازندهای در اقتصاد منطقه و تحقق اقتصاد مقاومتی داشته باشد و ایجاد اشتغال فصلی و کشت و کار راحت باعث شده تعداد بیشتری از کشاورزان به کشت این محصول ارزشمند روی آورند.
وی اظهار داشت: با توجه به کم آبی چند سال اخیر و توجه به این امر که فصل رشد گیاه زعفران در پاییز و زمستان است، این گیاه، بهترین گزینه جهت رهایی از بحران کم آبی و نیز محصول سودآور برای کشاورزان به شمار می رود.
مدیر جهاد کشاورزی مرند در خصوص عملیات جمع آوری گل های زعفران نیز گفت: پیاز زعفران هر روز صبح گل تولید می کند و با چیده شدن آن، روز بعد بوته ها دوباره گل می دهد و این روند ۲۰ الی ۲۵ روز ادامه می یابد.
وی افزود: گل زعفران باید همان روز چیده شود، چرا که هر قدر آفتاب به آن بتابد از کیفیت زعفران کاسته می شود لذا بدلیل نقش ویژه زمان در جمع آوری زعفران، تمام اعضای خانواده در چینش آن مشارکت دارند.
رحمانی اعلام کرد: ۲ واحد بسته بندی دارای برند محلی و تجاری در شهرستان راه اندازی شده که نسبت به خرید و بسته بندی و فرآوری و سپس فروش و صادرات آن در بسته های خاصی اقدام می کنند.
مدیر جهاد کشاورزی مرند اظهار داشت: تاکنون در راستای توسعه واحدهای بسته بندی زعفران، از محل صندوق توسعه کشاورزی و سایر منابع، تسهیلات بانکی نیز اعطا شده است.
امیدواری به توسعه کشت زعفران
شهردار شهر بناب شهرستان مرند نیز اقتصاد این شهر را بر پایه کشاورزی و دامپروری دانست و گفت: عمده محصولاتی که در این شهر تولید می شود، زردآلو، گردو و زعفران بوده و ۷۰درصد کشت زعفران شهرستان در این شهر تولید می شود.
سعید قادری ملایوسفی افزود: با توجه به حاصلخیز بودن خاک شهر بناب، محصول زعفران این منطقه از کیفیت بالایی برخوردار است.
وی اضافه کرد: به همین جهت، در راستای حمایت از این محصول استراتژیک، شهرداری و شورای اسلامی شهر بناب جدید با همکاری فرمانداری و جهاد کشاورزی شهرستان مرند اقدام به برگزاری نخستین جشنواره استانی زعفران مرند در تبریز کردند.
شهردار بناب جدید مرند گفت: امیدواریم با توجه به سودآور بودن محصول زعفران، کشت آن در شهر بناب جدید مرند در سال های آتی افزایش یابد.
شهرستان مرند با ۲۵۰ هزار نفر جمعیت در ۶۰ کیلومتری شمال غرب تبریز واقع است.
رئیس شورای ملی زعفران ایران گفت: برای حمایت از محصول زعفران و مدیریت برفرآیند کاشت، داشت و برداشت، مزارع زعفران کشور شناسنامهدار میشوند.
سبزوار
مرکز شهرستان ۳۰۶ هزار نفری سبزوار در فاصله ۲۳۰ کیلومتری غرب مشهد واقع است.
مدیر جهاد کشاورزی سبزوار گفت: امسال حدود هفت تن زعفران از سطح هزار و ۵۵۰ هکتار کشتزارهای این شهرستان برداشت خواهد شد.
منصور برغمدی افزود: با وجود پیشبینی برداشت هفت هزار کیلوگرمی زعفران از مزارع سبزوار از این میزان تنها هزار کیلوگرم معادل یک تن آن فرآوری میشود. در این شرایط یکی از نیازهای شهرستان سبزوار در بخش تولید و عرضه زعفران “توسعه صنعت فرآوری و بستهبندی” این محصول است.
مدیر جهاد کشاورزی سبزوار به فعالیت تنها سه شرکت فرآوری بهداشتی زعفران در این شهرستان اشاره و بیان کرد: در چارچوب فعالیت این واحدها با پرکنی زعفران، خشک کردن آن به صورت صنعتی و رعایت نکات بهداشتی که موجب کاهش بار میکروبی محصول میشود، زمینه صادرات این محصول از سبزوار فراهم خواهد شد.
تربت حیدریه
شهرستان ۲۲۵ هزار نفری تربت حیدریه در ۱۵۰ کیلومتری جنوب مشهد واقع است.
رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: از زمان آغاز طرح خرید توافقی زعفران در این استان طی سال جاری تاکنون ۱۰ تن از این محصول از کشاورزان این خطه خریداری شده است.
محمدرضا اورانی در آیین افتتاح کارخانه نو آفرینی زنجیره ارزش زعفران و انبار سپرده کالایی بورس زعفران در تربت حیدریه افزود: با تمهیدات صورت گرفته، کار خرید توافقی زعفران در ۱۸ شهرستان خراسان رضوی که میزان آنها بیش از پنج تن است آغاز شده است.
وی با بیان اینکه خرید زعفران به دو روش فیزیکی و سپرده کالایی از طریق بورس در حال انجام است ادامه داد: بر این اساس پوشال معمولی کیلویی ۸۲ میلیون ریال، پوشال مرغوب، کیلویی ۹۰ میلیون ریال، شبه نگین کیلویی ۹۵ میلیون ریال و نگین نیز کیلویی ۱۰۵ میلیون ریال خریداری می شود.
اورانی افزود: از مجموع ۲۲ شهرستان استان خراسان رضوی که در آنها زعفران کاشت می شود ۸۳ درصد تولید زعفران مربوط به ۱۳ شهرستان است و از مجموع ۳۲۰ تن تولید زعفران این استان، ۸۸ درصد مربوط به شهرستان تربت حیدریه، زاوه و مه ولات است که معادل ۳۰ درصد تولید زعفران استان است.
وی ادامه داد: تولید کنونی ما حدود چهار کیلوگرم در هر هکتار است و اگر میخواهیم بازار جهانی را به دست بگیریم و تحت کنترل خودمان در آوریم، باید به سه چیز مهم که عبارتند از قیمت، کیفیت مناسب و پایداری در تولید توجه کنیم.
رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: هم اکنون ۱۲۹ هزار زعفران کار در سطح استان خراسان رضوی مشغول فعالیتند که از این تعداد تنها ۲۰ هزار کشاورز سطح زیر کشت زعفران آنها بیش از یک هکتار است و بقیه خرده مالک هستند و در حالی که خرده مالکان برداشت زعفران را با کمک خانواده انجام می دهند مالکان بزرگ نمی توانند برداشت محصول را به صورت دستی انجام دهند که این یک نقص است.
اورانی افزود: مشکل بعدی ما در بخش بازار است زیرا بخش بازار به شیوه سنتی کار می کند و مطابق با تحولات روز رشد نکرده است یعنی تمام رشته ها دارای واسطه گری مالی لازم هستند، اما در بخش کشاورزی با تکرار واسطه ها مواجهیم در حالی که تولیدکنندگان باید نگاهشان به بازارهای بیرون باشد و خود را محدود به مصرف داخلی نکنند.
وی ادامه داد: هم اکنون دراستان خراسان رضوی بالغ بر هفت و نیم میلیون تن انواع محصولات زراعی، باغی و دامی به ارزش ۲۳۴ هزار میلیارد ریال تولید می شود که ۴۳ درصد از این میزان در بخش محصولات باغی، ۳۵ درصد در بخش محصولات دامی و بقیه در بخش محصولات زراعی است.
در حال حاضر به ازای هر هکتار زمین زعفران در تربت حیدریه ۲۲۰ نفر روز مشغول کار هستند و از این رهگذر در مجموع ۷۰ هزار نفر اشتغال مستقیم و دو تا سه برابر این رقم، اشتغال غیرمستقیم به دست می آید.
مزارع زعفران شناسنامهدار
حسن احتشام شامگاه پنج شنبه در جمع کشاورزان زعفرانکار خراسان جنوبی در قاین اظهار داشت: برای برداشت زعفران و به منظور رهگیری محل تولید این محصول به مزارع کد ۱۳ رقمی اختصاص داده می شود که می توان از طریق آن، محل تولید زعفران و اصالت آن را شناسایی کرد.
وی بیان کرد: این شناسه ۱۳ رقمی شامل کد پستی محل، روستا، کشاورز، مزرعه، کد کشور و کد استان تولید کننده است که می توان آن را چه در داخل و چه در خارج از کشور رهگیری کرد.
رئیس شورای ملی زعفران ایران با بیان اینکه سطح زیر کشت زعفران ۱۲۰ هزار هکتار در کشور است گفت: از مزیتهای این طرح این است که می توان محصول خالص و حاصل تلاش کشاورز را از محصول تقلبی موجود در بازار متمایز کرد.
احتشام با بیان اینکه داشتن شناسه ۱۳ رقمی نشان دهنده محصول با شناسنامه و بااصالت است تصریح کرد: رهگیری محصول زعفران با این شناسه ۱۳ رقمی، به گونه ای است که افتخار بهترین محصول به خود کشاورز برمی گردد و مشخص می شود که کدام کشاورز با حجم زمینی که در اختیار داشته و میزان برداشتی که انجام داده، محصول باکیفیت تری تولید کرده است.
رئیس شورای ملی زعفران ایران گفت: وزارت جهاد کشاورزی، سازمان های جهاد کشاورزی استان هایی که در زمینه کشت زعفران فعال هستند، تشکل های بخش خصوصی، اتحادیه ها و تعاونی های مناطق زعفران کاری می توانند در اجرای این طرح مشارکت داشته باشند.
بورس
مدیرعامل بورس کالای ایران عرضه زعفران در بورس را گامی مهم در شفافیت قیمت تمام شده این محصول دانست و گفت: با اقدام های صورت گرفته، به مرور شاهد فراهم شدن همه زیرساخت ها برای تعیین مرجعیت قیمت زعفران ایران در دنیا به کمک ابزارهای مالی بورس کالا خواهیم بود.
حامد سلطانی نژاد در آیین افتتاح کارخانه نوآفرینی زنجیره ارزش زعفران و انبار سپرده کالایی بورس زعفران در تربت حیدریه افزود: اکنون یک گام دیگر به تحقق آرزوی دیرینه زعفران کاران کشور یعنی امکان فروش آسان، با قیمت واقعی و بدون واسطه زعفران نزدیک شده ایم.
وی ادامه داد: از مهمترین راهبردهای بورس کالا در حوزه کشاورزی، اوراق بهادار سازی و توسعه ابزارهای مشتقه، ایجاد و به کارگیری ابزارهای تامین مالی متنوع و متناسب با نیاز مشتریان و همچنین گسترش اندازه و عمق بازار در کالاهای منتخب برای مرجعیت کشف قیمت بازار، ابزار مالی گواهی سپرده کالایی، قراردادهای مشتقه و صندوق های کالایی است.
مدیرعامل بورس کالای ایران، ایجاد امکان تامین مالی سریع و با هزینه کمتر از طریق قراردادهای سلف، سلف استاندارد و گواهی سپرده کالایی، توسعه بازار از طریق پذیرش انبارها، قراردادهای با سررسیدهای جدید برای کشف نرخ منصفانه و واقعی و در نهایت ایجاد ارتباط برای شناسایی نیازها و ارایه راهکار متناسب با آن را از راهبردهایی عنوان کرد که در بورس کالا برای محصولات کشاورزی در نظر گرفته شده است.
سلطانی نژاد با اشاره به رویکردهای بورس کالای ایران در حوزه محصولات کشاورزی گفت: معرفی ابزارهای مالی متنوع متناسب با نیاز فعالان بازار برای پوشش ریسک ناشی از نوسانات قیمتی و تامین مالی، ایجاد بستر لازم برای اجرای سیاست های حمایتی بخش کشاورزی از مجرای بورس کالای ایران و اطلاع رسانی عمومی در خصوص معاملات، قیمتها و کاهش نابرابری اطلاعات را از رویکردهای اصلی در این حوزه دانست.
وی افزود: از اقدامات بورس در حوزه معاملات گواهی سپرده کالایی محصولات کشاورزی می توان به مواردی همچون راه اندازی گواهی سپرده کالایی زعفران در سال ۹۵، راه اندازی گواهی سپرده کالایی پسته در سال ۹۶ و راه اندازی گواهی سپرده کالایی زیره سبز در سال ۹۸ اشاره کرد.
وی ادامه داد: در حوزه معاملات گواهی سپرده کالایی زعفران تعداد پنج انبار در شهرستان های مشهد و تربت حیدریه با ظرفیت بیش از ۲۶ تن از این محصول در بورس کالای ایران پذیرش شد و میزان موجودی آنها هم اکنون بیش از پنج تن محصول استاندارد بوده است.
مدیرعامل بورس کالای ایران گفت: معاملات گواهی سپرده زعفران در سال ۹۶ به بیش از یک تن و ۲۵۲ کیلوگرم رسید و در سال گذشته نیز با رشد قابل توجهی به رقمی بیش از ۲۷ تن و ۷۹۸ کیلوگرم افزایش یافت و تا تاریخ ۱۸ آبان ماه امسال هم بیش از ۲۴ تن و ۵۸۷ کیلوگرم زعفران از این طریق معامله شده است که انتظار می رود این رقم تا پایان سال رکورد جدیدی را در این حوزه به ثبت برساند.
کارخانه نوآفرینی زنجیره ارزش زعفران و انبار سپرده کالای بورس زعفران با حضور مدیرعامل بورس کالای ایران، فرماندار و شماری از مسوولان استانی و شهرستان تربت حیدریه در این شهر افتتاح شد.
هم اکنون از مجموع نزدیک به ۹۰ هزار هکتار اراضی زیرکشت زعفران خراسان رضوی، هشت هزار و ۷۶۵ هکتار آن به تربت حیدریه اختصاص دارد و میانگین تولید زعفران در این شهرستان چهار کیلوگرم در هر هکتار و در مجموع میزان تولید زعفران در تربت حیدریه در سال حدود ۳۶ تن است.
همچنین در حال حاضر به ازای هر هکتار زمین زعفران در تربت حیدریه ۲۲۰ نفر- روز مشغول کار هستند و از این رهگذر در مجموع ۷۰ هزار نفر اشتغال مستقیم و دو تا سه برابر این رقم، اشتغال غیرمستقیم به دست می آید.