آويشن و خواص دارویی آن

آويشن يکي از گياهان دارويي مهم خانواده نعناع و از مشهورترين گياهان اسانس دار محسوب مي شود. آويشن گياهي چوب – علفي و کوتاه قد است ساقه آن  اشعاب هاي زيادي دارد و رگبرگ ها در سطح زيرين برگ برجسته، جام گل سفيد يا صورتي کم رنگ است و زمان گلدهي آن اواسط بهار تا اواسط تابستان مي باشد برگ هاي آن کوچک لوزي شکل نوک تيز و به صورت متقابل بر روي ساقه قرار دارند .

گیاهشناسی

آویشن یا آزربه (نام علمی: Thymes) سرده‌ای از تیره نعناعیان است. آویشن حدود ۳۵۰ گونه دارد. در ایران ۱۴ گونه گیاه معطر و چند ساله دارد. این سرده به مرزنگوش بسیار نزدیک است.

اين گياه دارويي به علت داشتن عطر و همچنين خواص دارويي در همه جاي دنيا مورد استفاده قرار مي گيرد . وجود غده هاي ترشحي در سطح برگ ها و گل هاي گياه عامل اصلي عطر و خواص دارويي موجود در اين گياه است .

پراکندگی

آويشن بومي کشور هاي مديترانه اي است و در دامنه هاي کوه نواحي مختلف مديترانه بين تخته سنگ ها مي رويد و گاهي نيز به حالت وحشي مخصوصا در کشور هاي فرانسه ، پرتغال ، اسپانيا ،  ايتاليا،  يونان و برخي نواحي آسيا ديده مي شود.

اين گياه به آب و هواي معتدل و متمايل به گرم و خشک و آفتابي نياز دارد . آويشن از مهم ترين گياهان دارويي ايران است که از گذشته هاي دور مورد استفاده قرار مي گرفته است

خواص دارویی

۱- به دليل داشتن دو ماده موثره تيمول و کارواکرول داراي خواص ضد ميکروبي ضدباکتريايي و ضد نفخ مي باشد.

۲- به جهت دارا بودن اسانس هاي روغني کاربرد هاي وسيعي در صنايع دارويي و غذايي دارد.

۳- اسانس گل و برگ اين گياه داراي اثر ضد اسپاسم ضد نفخ و ضد رماتيسم است و ضد عفوني کننده قوي مي باشد.

۴- از اسانس آويشن براي تهيه محلول  هاي دهان شويه و شربت هاي ضد سرفه استفاده مي شود.

۵- اندام هاي هوايي آن براي درمان اختلالات گوارشي استفاده مي شود.

۶- داراي خواص آنتي اکسيداني استو روغن آن داراي خواص ضد سرطاني است.

۷- اثرات ضد التهابي و ضد تشنج دارد و درمان ناراحتي هاي معده و التهاب دستگاه تنفسي استفاده مي شود.

۸- درمان موضعي التهاب هاي مخاطي دهان گلو و نيز زخم هاي کوچک بسيار مفيد است.

موارد مصرف

۱- براي مصرف دارويي سرشاخه هاي اين گياه را در اوايل دوره گلدهي برداشت مي کنند.

نکته : اگر قصد جمع آوري اين گياه را داريد توجه داشته باشيد که فقط سرشاخه ها را به آرامي جدا کنيد تا بوته ها در سال بعدي توانايي بازسازي خود را داشته باشند .(متاسفانه به دليل برداشت نادرست گياهان دارويي توسط عموم مردم بسياري از گياهان دارويي کشور با خطر انقراض مواجه هستند.)

سپس آن ها را در لايه هاي نازک در سايه يا در خشک کن با حد اکثر ۳۰ در جه سانتي گراد خشک مي کنند .

۲- اين گياه به صورت دمنوش و جوشانده و اسانس مصرف مي شوند.

۳- همچنين به عنوان ادويه در برخي غذا ها نيز مورد استفاده قرار مي گيرد. نحوه مصرف اين گياه به صورت هاي مختلف است به طور مثال در مواردي که زکام برونشيتي و خارش پوست وجود دارد مي توان روغن آويشن را در اب استحمام به کار برد.

۴- مصرف چاي آويشن با استفاده از ۱ تا ۴ گرم از گياه براي چند بار در روز به عنوان خلط آور و قبل از غذا يا در طي مدت غذا خوردن براي تقويت معده توصيه شده است.

۵- عصاره گياه آويشن اسانس روغني آن و يا تيمول جداسازي شده از آن در بسيار ي از ترکيبات دارويي که به صورت تجاري و به شکل چاي هاي مفيد براي سرفه قطره هاي سرفه دهان شويه ها و مرهم هاي ضد عفوني کننده تهيه مي شوند وجود دارند .