کود ها و سموم مجاز برای کشت ارگانیک کدامند؟

در دنیای امروز که سلامت انسان و حفظ محیط ‌زیست بیش از هر زمان دیگری اهمیت یافته، کشاورزی ارگانیک به ‌عنوان راه‌ حلی پایدار و سالم برای تولید محصولات غذایی مورد توجه قرار گرفته است. یکی از مهم ‌ترین چالش‌ ها در این نوع کشاورزی، انتخاب کودها و سمومی است که هم عملکرد مناسبی داشته باشند و هم با اصول ارگانیک سازگار باشند. به همین دلیل، شناخت کود مجاز کشت ارگانیک و سموم مورد تأیید در این حوزه، برای کشاورزان و علاقه ‌مندان به کشاورزی پایدار اهمیت زیادی دارد. در این مطلب به معرفی انواع کودها و سموم مجاز در کشت ارگانیک می ‌پردازیم و راهنمایی‌ های مفیدی برای استفاده درست از آن‌ ها ارائه می ‌دهیم.

منظور از کود و سم ارگانیک چیست؟

کودها و سموم ارگانیک، موادی هستند که بدون استفاده از ترکیبات شیمیایی مصنوعی، به بهبود رشد گیاهان و کنترل آفات کمک می‌کنند. این مواد معمولاً منشأ طبیعی دارند و از منابعی مانند فضولات دامی، کمپوست گیاهی، بقایای غذایی، جلبک‌ ها و مواد معدنی استخراج می‌ شوند. کودهای ارگانیک نه تنها به تغذیه سالم خاک و گیاه کمک می‌کنند، بلکه موجب حفظ تنوع زیستی، بهبود ساختار خاک و کاهش آلودگی محیط ‌زیست نیز می‌ شوند.

در مقابل، کودها و سموم شیمیایی معمولی اغلب حاوی ترکیباتی هستند که ممکن است برای خاک، آب‌ های زیرزمینی و حتی سلامت انسان مضر باشند. به همین دلیل، در کشاورزی محصولات ارگانیک تنها استفاده از سموم و کود مجاز کشت ارگانیک که توسط نهادهای معتبر تأیید شده ‌اند، مجاز است.

کودهای ارگانیک باید فاقد مواد افزودنی شیمیایی، هورمون ‌های رشد مصنوعی و فلزات سنگین باشند. همچنین سم مجاز کشت ارگانیک معمولاً شامل عصاره ‌های گیاهی، روغن ‌های طبیعی، باکتری ‌های مفید و قارچ ‌های کنترل‌ کننده آفات است. این ترکیبات نه ‌تنها عملکرد موثری در کنترل بیماری‌ ها دارند، بلکه سلامت مصرف ‌کننده و اکوسیستم را نیز تضمین می‌کنند.

انواع کودها و سموم مجاز برای کشت ارگانیک

حال که با مزایای مهم کودها و سموم مجاز کشت ارگانیک آشنا شدیم، احتمالا بیشتر کنجکاو شده اید تا با نمونه هایی از این محصولات آشنا شوید. در ادامه به لیستی از بهترین انواع سموم و کود مجاز کشت ارگانیک اشاره می کنیم.

1. پلیورسام (Polyversum)

سم پلیورسام یک قارچ ‌کش زیستی است که از قارچ مفید Pythium oligandrum تولید می ‌شود. از ویژگی های بارز این محصول که آن را به یک کود مناسب برای کشت ارگانیک تبدیل کرده است عبارتند از:

• این محصول با تحریک سیستم ایمنی گیاه و رقابت با عوامل بیماری ‌زا در ریزوسفر، به کنترل بیماری ‌های قارچی مانند پوسیدگی ریشه و طوقه کمک می‌کند.
• پلیورسام به‌ عنوان یک کود مجاز کشت ارگانیک شناخته می‌ شود و در بهبود سلامت خاک و افزایش مقاومت گیاهان در برابر بیماری‌ ها بسیار مؤثر است.

2. پست اوت (Pest Out)

سم پست اوت یک سم مجاز کشت ارگانیک است که از ترکیب روغن پنبه ‌دانه و روغن میخک تهیه شده است. عملکرد این سم به شرح زیر است:

• این محصول با ایجاد یک مانع فیزیکی، مانع از تنفس حشرات و کنه‌ ها می ‌شود و در کنترل آفات مختلف مؤثر است.
• پست اوت، ایمن، مؤثر، ماندگار و مناسب برای استفاده در کشاورزی ارگانیک است و فاقد دوره کارنس می ‌باشد.

3. سروایکس (Sero-X)

سروایکس یک حشره ‌کش گیاهی است که با منشأ طبیعی خود، در کنترل آفات مختلف مؤثر است. از ویژگی های این محصول عبارتند از:

• این محصول باعث افزایش دوام انبارداری محصول می شود.
• با افزایش انرژی محصول به آن کمک می کند تا در برابر تنش ‌ها و بیماری ‌ها مقاومت خوبی داشته باشد.
• برای استفاده از قبل گلدهی تا تشکیل میوه بسیار مناسب است.
• در بهبود کیفیت و کمیت محصولات کشاورزی نقش پررنگی دارد.

4. میلدی کیور (Mildew Cure)

میلدی کیور یک قارچ ‌کش تماسی و محافظت ‌کننده بر پایه مواد گیاهی است که از ترکیب روغن پنبه ‌دانه، روغن ذرت، عصاره سیر و اسید اولئیک تهیه شده است. از ویژگی هایی که در هنگام خرید سم میلدی کیور باید در نظر داشت، عبارتند از:

• این محصول در کنترل بیماری سفیدک پودری خیار و سایر بیماری ‌های قارچی مؤثر است.
• با ایجاد یک مانع فیزیکی، مانع ورود اسپورهای قارچ به بافت گیاهی می ‌شود.
• میلدی کیور ایمن، مؤثر، ماندگار و مناسب برای استفاده در کشاورزی ارگانیک است.

5. مخلوط بردو بازارگان کالا (Bordeaux Mixture)

مخلوط بردو بازارگان کالا یک ترکیب سنتی از سولفات مس و آهک است. از ویژگی های آن عبارتند از:

• به‌ عنوان یک سم مجاز کشت ارگانیک در کنترل بیماری ‌های قارچی و باکتریایی مانند سفیدک، لکه برگی و پوسیدگی‌ ها استفاده می ‌شود.
• ترکیب سولفات مس و آهک دارای ویژگی ‌هایی مانند دیرپایی، دانه ‌بندی ریز، ماندگاری پس از بارش و قابلیت اختلاط با سایر سموم است.
• مخلوط بردو در سم ‌پاشی ‌های پاییزه و پیش بهاره برای مبارزه با آفات و بیماری‌ ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

استفاده از این سموم و کودها که گواهی مصرف در کشت ارگانیک را دارند به کشاورزان کمک می‌کند تا محصولات سالم ‌تر و باکیفیت ‌تری تولید کنند و در عین حال، به حفظ سلامت خاک و محیط ‌زیست نیز کمک نمایند.

نکات مهم در خرید کودها و سموم مجاز کشت ارگانیک

از آن جایی که کودها و سموم به طور مستقیم با سلامت گیاه، محیط زیست و در نهایت سلامت انسان ها در ارتباط هستند، لازم است در زمان خرید حتما نکاتی را مد نظر داشته باشید. ما در ادامه راهنمای خرید بهترین انواع سموم و کود کشت ارگانیک را در اختیارتان قرار می دهیم.

بررسی تأییدیه ‌ها و گواهی ‌های معتبر

کودها و سموم ارگانیک باید دارای گواهینامه‌ های بین ‌المللی یا داخلی معتبر مانند IFOAM، USDA Organic ،Organic GreenStar، OMRI، OrganicAgriculture یا گواهی ارگانیک وزارت جهاد کشاورزی ایران و یا انجمن ارگانیک ایران باشند. این گواهی ‌ها علاوه بر اصالت کالا، تضمین می‌کنند که محصول فاقد ترکیبات شیمیایی مضر، فلزات سنگین و هورمون‌ های مصنوعی است.

مطالعه دقیق برچسب و ترکیبات محصول

همیشه برچسب محصول را با دقت بخوانید. در کود مجاز کشت ارگانیک باید ترکیبات طبیعی مانند کمپوست گیاهی، جلبک دریایی، ورمی‌کمپوست، اسیدهای هیومیک و فولویک قید شده باشد. در مورد سم مجاز کشت ارگانیک نیز همانطور که پیش از این اشاره کردیم، ترکیباتی مانند عصاره‌ های گیاهی، روغن ‌های طبیعی (مثل روغن نیم، میخک یا پنبه‌ دانه)، باکتری‌ ها و قارچ‌ های مفید مجاز هستند.

خرید از منابع معتبر و نمایندگی ‌های رسمی

از آن جایی که میزان تقاضا جهت خرید محصولات مجاز برای کشت ارگانیک افزایش یافته، تعداد فروشگاه هایی که در این زمینه محصول ارائه می کنند نیز به شکل چشمگیری فزونی یافته است. اما باید توجه داشته باشید که لزوما تمامی این فروشگاه ها، محصول اصل و مرغوبی به شما ارائه نمی کنند. بنابراین فقط از فروشگاه ‌ها و شرکت ‌هایی خرید کنید که در زمینه کشاورزی ارگانیک فعالیت قانونی و سابقه معتبر دارند. از خرید محصولات فله ‌ای، بدون بسته ‌بندی یا فاقد اطلاعات تماس شرکت تولیدکننده پرهیز کنید.

تناسب با نوع گیاه و مرحله رشد

هر کود یا سم ارگانیک برای مرحله ‌ای خاص از رشد گیاه مناسب است. مثلاً برخی کودها برای مرحله رشد رویشی مناسب ‌اند و برخی برای میوه ‌دهی گزینه موثرتری هستند. سموم نیز ممکن است فقط در یک بازه زمانی خاص (مثل قبل از گلدهی یا بعد از برداشت) قابل استفاده باشند. پس در زمان خرید به این موارد دقت داشته باشید.

مشاوره با کارشناس کشاورزی یا مشاور ارگانیک

قبل از خرید، با یک متخصص مشورت کنید تا دقیقاً بدانید کدام محصول برای شرایط خاک، نوع گیاه و منطقه‌ کشت شما مناسب است. استفاده نادرست از حتی یک کود یا سم هم ممکن است باعث کاهش عملکرد یا بروز بیماری در گیاه شود.

بررسی تاریخ تولید و انقضا

محصولات ارگانیک معمولاً عمر مفید کمتری دارند چون فاقد مواد نگهدارنده‌ شیمیایی هستند. از خرید محصولاتی که تاریخ تولید یا انقضای نامشخص دارند یا ظاهرشان غیرطبیعی است (بوی تند، تغییر رنگ، رسوب زیاد) خودداری کنید.

پرهیز از خرید محصولات با ادعاهای اغراق ‌آمیز

عباراتی مثل “معجزه‌ گر”، “افزایش محصول در یک هفته” یا “کود همه ‌کاره”، معمولاً نشانه بازاریابی اغراق ‌شده و غیرعلمی هستند. محصولات ارگانیک به ‌طور طبیعی عملکردی تدریجی اما پایدار دارند. بنابراین به سراغ محصولاتی که قرار است به گفته فروشندگان آن ها به صورت تهاجمی و فوری تاثیراتی روی محصولات شما بگذارند، نروید.

در نظر گرفتن سازگاری با اقلیم و خاک محل کشت

برخی از کودهای ارگانیک در خاک ‌های قلیایی یا اسیدی عملکرد بهتری دارند. سموم طبیعی نیز در شرایط دما، نور و رطوبت خاصی مؤثرتر هستند. مثلاً روغن‌ ها در دمای بالا بهتر عمل می‌کنند.

قابلیت اختلاط با سایر نهاده‌ ها

بررسی کنید که کود یا سم خریداری ‌شده قابلیت اختلاط با سایر مواد را دارد یا خیر، به‌ ویژه اگر می‌خواهید از چند نوع کود یا سم به‌ صورت هم ‌زمان استفاده کنید. برخی ترکیبات گیاهی ممکن است در صورت اختلاط با مواد دیگر اثرشان کاهش یابد یا برعکس، باعث سوزش گیاه شوند.

توجه به بسته ‌بندی مناسب و دستورالعمل مصرف

بسته ‌بندی باید مقاوم، قابل نگهداری و دارای دستورالعمل کامل مصرف، مقدار مصرف، روش استفاده، احتیاط ‌ها و اطلاعات تماس تولیدکننده باشد. محصولات بدون دستور مصرف یا برچسب فارسی، احتمالاً غیرمجاز یا قاچاق هستند.

با رعایت این نکات، می ‌توانید مطمئن باشید که انتخاب شما هم به نفع سلامت محصولات کشاورزی است و هم از نظر اقتصادی و زیست ‌محیطی پایدار خواهد بود. در نهایت، آگاهی و مسئولیت ‌پذیری در خرید، پایه ‌گذار یک کشاورزی واقعی ارگانیک است.