یکی از اصلی ترین سبزیجاتی که از آن استفاده های متعددی می شود، سیب زمینی است. سیب زمینی در عین حال که سرشار از ویتامین ها و مواد مغذی است، پرورش راحت و آسان و قیمت به صرفه ای برای برای قرار گرفتن در برنامه تغذیه خانوارها دارد. با این وجود اگر تصمیم به پرورش سیب زمینی دارید، باید یک سری نکات کلیدی را در نظر داشته باشید و در پروسه رشد و باروری گیاه رعایت کنید، تا در نهایت محصول تولید شده از کیفیت بالایی برخوردار باشد و به خوبی به بار بنشیند. در این مطلب هر آنچه که از برنامه تغذیه ای سیب زمینی نیاز است بدانید را با شما در میان می گذاریم.
کامل ترین برنامه تغذیه سیب زمینی
می توان گفت داشتن برنامه تغذیه ای سیب زمینی برای رشد و باروری این سبزیجات جزء مهم ترین مواردی است که کشاورزان باید به آن توجه داشته باشند. تا به حال پیش آمده که از خود سوال کنید، دلیل اینکه برخی از کشاورزان نسبت به دیگران به میزان دو یا سه برابر بیشتر از زمین خود محصول برداشت می کنند، چیست؟
هزینه هایی که در فرایند کاشت و برداشت سیب زمینی پیش روی کشاورزان است معمولا به یک اندازه است. هزینه مربوط به خرید کود، دستمزد کارگران، اجاره، هزینه های سم پاشی، آب و… تقریبا برای تمامی کشاورزان یکسان است. اما در اینجا آنچه که عملکرد برخی کشاورزان را نسبت به دیگران متمایز می کند و هزینه متفاوتی نیز دارد، نحوه تغذیه سیب زمینی ها طبق برنامه درست است.
می توان گفت داشتن برنامه تغذیه ای سیب زمینی، به شما کمک می کند تا هر سال بتوانید بیشتر از دیگر رقبا از زمین زراعی خود سیب زمینی برداشت کنید. رشد، پرورش و باروری سیب زمینی طی چند مرحله مختلف انجام می شود و باید در تمامی این مراحل به تغذیه و کوددهی سیب زمینی دقت بسیاری داشت. در ادامه مراحل رشد سیب زمینی و نکات مربوط به تغذیه آن طبق برنامه درست و مناسب را شرح می دهیم.
۱- برنامه تغذیه ای سیب زمینی قبل از کاشت و خاک دهی
اگر جزء افراد تازه وارد باشید، احتمالا نمی دانید که برای آماده سازی شرایط کشت سیب زمینی، تغذیه آن را باید قبل از کشت و خاک دهی آغاز کنید. پیش از کشت سیب زمینی باید ابتدا شرایط خاک آن را بررسی و تست کنید. بررسی خاک به شما این امکان را می دهد تا بتوانید متناسب با آن، بهترین نوع کود را انتخاب و خریداری کنید.
توجه داشته باشید که تعیین نوع و میزان کود به نوع خاک و نتایج آزمایش آن بستگی دارد. گاهی ممکن است زمینی که برای کشت انتخاب می کنید، دارای خاکی باشد که سرشار از فسفات است و یا اصلا به کود فسفات احتیاجی ندارد. تعیین این موضوع به شما کمک می کند تا در خرید کود نیز بتوانید صرفه جویی کنید.
در صورتی که تست خاک انجام ندهید، نه تنها ممکن است متحمل پرداخت هزینه های سنگین برای خرید کود اضافی شوید، بلکه با کود دهی اشتباه ممکن است به سلامت خاک نیز آسیب وارد کنید. علاوه بر تمامی این موارد، تست خاک به شما کمک می کند تا میزان دقیق از هر نوع کود را مشخص کنید. بنابراین می توانید اینگونه نیز در هزینه های خود صرفه جویی به عمل آورید.
لذا توصیه می شود کودهای اصلی و پایه بر اساس آزمون خاک تهیه و مصرف شود. بعد از کاشت سیب زمینی، رساندن عناصر غذایی و تغذیه مناسب آن نیز شیوه خاص خود را دارد. بهترین نوع کود که در این زمان بهتر است مورد استفاده قرار گیرد، کودهای محلول در آب هستند.
۲- برنامه تغذیه سیب زمینی در زمان کاشت بذر و پیش از گلدهی
برای تقویت ریشه زایی سیب زمینی باید از شروع اولین آبیاری به شرح زیر اقدام نمود:
- اسید هیومیک و سویل بوستر که مناسب خاک هستند و کمک زیادی به توسعه و مستقر شدن سریع ریشه ها می کند (میزان مناسب مصرف از هر کدام ۱۰-۱۵ لیتر در هکتار همراه با اولین آبیاری می باشد).
- بذرمال کردن سیب زمینی با سیدتریتمنت با دوز ۴ لیتر در ۱ تن بذر می تواند گزینه مناسبی برای استارت بهتر گیاه باشد.
- استفاده از کود اوره فسفات (۴۴-۱۷ به میزان ۱۰-۵ کیلوگرم) و آمینو فسفات (به میزان ۱۰-۱۰ لیتر) محلول در آب آبیاری دوم که به تقویت ریشه زایی سیب زمینی کمک می کند و گلدهی عالی برای آن به ارمغان می آورد.
۳- برنامه تغذیه ای سیب زمینی در زمان شروع رشد رویشی
برنامه تغذیه سیب زمینی در شروع رشد رویشی علاوه بر پیشگیری از بروز امراض و بیماری ها در محصول، باعث رشد بهتر و داشتن سطح سبز مناسب تری خواهد شد. میزان کودی که استفاده می شود نیز کاملا بستگی به نیاز خاک دارد. همانطور که مطرح شد پس از تست و آزمایش خاک، مقدار دقیق آن مشخص می شود. در ادامه به چند نمونه از این کودها اشاره می شود:
- کود ۱۸-۱۸-۱۸ که به عنوان یک کود کامل مرکب شناخته می شود و انواعی از ریزمغذی ها را به همراه اسید آمینه و ماده آلی و ویتامین B کمپلکس در خود دارد (نحوه مصرف به صورت محلول در آب آبیاری به میزان ۱۰-۵ کیلوگرم در هر هکتارمی باشد). زمان مصرف این کود در شروع رشد رویشی و زمان خاک دهی می باشد.
- کود ۱۰-۵۲-۱۰ که به عنوان یک کود فسفر بالا شناخته می شود و علاوه بر داشتن ریزمغذی دارای اسید آمینه ، ماده آلی و ویتامین B کمپلکس می باشد (نحوه مصرف به صورت محلول در آب آبیاری به میزان ۱۰-۵ کیلوگرم در هر هکتارمی باشد). زمان مصرف این کود در شروع رشد رویشی و زمان خاک دهی می باشد.
- کود ۴۶-۰-۶ که به عنوان یک کود پتاس بالا شناخته می شود و علاوه بر داشتن ریزمغذی، دارای اسید آمینه، ماده آلی و ویتامین B کمپلکس می باشد (نحوه مصرف به صورت محلول در آب آبیاری به میزان ۱۰-۵ کیلوگرم در هر هکتارمی باشد). زمان مصرف این کود نیز در شروع رشد رویشی و زمان خاک دهی می باشد.
- کود آمینو کلات کلسیم که دارای کلسیم کلاته و ماده آلی و اسید آمینه می باشد ( نحوه مصرف به صورت محلول پاشی و به میزان یک تا یک و نیم لیتر در هر هکتار می باشد). زمان مصرف این کود در شروع رشد رویشی و بزرگ شدن بوته ها (کپه ای شدن) می باشد.
- کود آمینو کلات روی که دارای روی، اسید آمینه و ماده آلی می باشد ( نحوه مصرف به صورت محلول پاشی و به میزان یک تا یک و نیم لیتر در هر هکتار است). زمان مصرف این کود در شروع رشد رویشی و بزرگ شدن بوته ها (کپه ای شدن) می باشد.
- کود ۲۰-۲۰-۲۰ که دارای عناصر اصلی و ریزمغذی ها به همراه جلبک دریایی و ماده آلی می باشد (نحوه مصرف به صورت محلول پاشی و به میزان یک تا یک و نیم لیتر در هر هکتار است). زمان مصرف این کود در شروع رشد رویشی و بزرگ شدن بوته ها (کپه ای شدن) می باشد.
- کود میکرومیکس که دارای عناصر ریزمغذی، اسید آمینه و ماده آلی می باشد (نحوه مصرف به صورت محلول پاشی و به میزان یک تا یک و نیم لیتر در هر هکتار است). زمان مصرف این کود در شروع رشد رویشی و بزرگ شدن بوته ها (کپه ای شدن) می باشد.
- کود گروس میکسچر که دارای درصد بالایی از اسید آمینه و ماده آلی می باشد ( نحوه مصرف به صورت محلول پاشی و به میزان یک تا یک و نیم لیتر در هر هکتار است). زمان مصرف این کود نیز در شروع رشد رویشی و بزرگ شدن بوته ها (کپه ای شدن) می باشد.
۴- برنامه تغذیه در زمان خاک دهی
این مرحله یکی از مراحل مهم کاشت سیب زمینی است که در آن، یک لایه خاک جدید به زمین زراعی اضافه می شود. این کار برای این است که غده های سیب زمینی از آفات، نور مستقیم خورشید، علف های هرز و دیگر عوامل مزاحم در امان بماند و به خوبی رشد کند. همزمان با مرحله افزودن خاک، باید کوددهی مجدد به آن انجام شود. برای تقویت خاک می توان از کودهای حاوی فسفر، پتاسیم و نیتروژن با درصد پایین استفاده کرد. اینگونه می توان محدوده رشد ریشه را به شکل چشمگیری افزایش داد و به تقویت غده ها نیز کمک کرد.
- برای این مرحله کودهای ۱۸-۱۸-۱۸ و ۱۰-۵۲-۱۰ و ۴۶-۰-۶ به صورت محلول در آب آبیاری توصیه می شود.
۵- برنامه تغذیه ای سیب زمینی در زمان غده دهی
در زمان غده دهی نیز باید نگهداری و مراقبت ویژه ای از محصولات داشته باشید تا بتوانید سیب زمینی با کیفیت و مرغوبی را برداشت کنید. یکی از ترکیبات فوق العاده موثری که در رشد و باروری بهتر سیب زمینی و افزایش تعداد غده ها کمک می کند، فسفر است. شما باید در مراحل سه و چهار از رشد سیب زمینی اقدام به کوددهی حاوی فسفر کنید.
فسفر باید به مقدار لازم و کافی به گیاه برسد تا هم تعداد غده ها افزایش پیدا کنند و رشد هر غده زیاد شود و در نهایت هم سیب زمینی درشتی داشته باشید. در ادامه نیز به چند نمونه از بهترین کودهای حاوی فسفر اشاره می کنیم که می توانید در این زمان از آن ها استفاده کنید. توجه داشته باشید که میزان دقیق هر کود به شرایط خاک بستگی دارد و نمی توان برای تمامی زمین های زراعی، مقدار یکسانی از این کودها استفاده کرد.
- کود سولوپتاس یا پتاس بالای ۴۶-۰-۶ که نوعی از کود است که روند رسیدن محصول را افزایش می دهد و می توان از آن بین ۵ الی ۱۵ کیلوگرم در هر هکتار زمین استفاده کرد.
- در صورتی که در این مرحله به این موضوع پی بردید که سیب زمینی میزان نیتروژن کمی از خاک می گیرد، می توانید به کمک نیترومیکرو این نیاز را برطرف کرد.
اشاره به این نکته خالی از لطف نیست که بدانید، بررسی وضعیت و شرایط خاک و بخصوص محصول در هر مرحله الزامی است. این کار به شما کمک می کند تا از تغذیه رسانی درست به محصول اطمینان حاصل کنید و از سلامت آن مطمئن شوید.
۶- برنامه تغذیه در مرحله تورم غده
در مرحله بزرگی شدن و تورم غده نیز فرایند کوددهی را باید با دقت بالایی انجام دهید. این یکی از مهم ترین مراحل تغذیه ای سیب زمینی است. برای پر شدن غده های سیب زمینی می توانید در این زمان از کودهایی که حاوی پتاسیم هستند، استفاده کنید. پتاسیم یکی از تاثیرگذارترین مواد در روند رشد غده ها است. پتاسیم ماده ای است که کمک می کند تا کربوهیدرات ها به راحتی از برگ به غده انتقال داده شوند. همچنین کیفیت باردهی محصول را بالا می برد. از جمله بهترین انواع کود در این مرحله عبارتند از:
- کود سولوپتاس و ۴۶-۰-۶ که به صورت محلول در آب آبیاری توصیه می شود.
نکات مهم در تغذیه و کوددهی سیب زمینی
در تدوین برنامه تغذیه ای سیب زمینی و کوددهی به آن، بهتر است به نکات زیر توجه ویژه ای داشته باشید تا محصول نهایی از هر نظر کاملا مورد رضایت شما واقع گردد:
- میزان استاندارد کود برای مصارف آبیاری ۱ هکتار و میزان استاندارد کود برای محلول پاشی هزار لیتر آب است.
- در صورتی که خاک مورد نظر شور و قلیایی است، توصیه می شود حتی الامکان در این خاک ها اقدام به کاشت سیب زمینی نمود. در صورتی که میزان شوری کم باشد می توان برای کاهش اثرات آن از ترکیب سالت گان به میزان ۱۰ لیتر در هکتار به صورت محلول در آب آبیاری استفاده کرد.
- اگر تصمیم به استفاده از سموم پودری و یا کود دارید، برای حلالیت بهتر آن توصیه می شود ابتدا کود را در یک گالن پنج لیتری به صورت تدریجی بریزید و به خوبی حل کنید. در نهایت می توانید این محصول را برای استفاده به تانکر اصلی و مرکزی منتقل کنید.
- برای سمپاشی زمین نیز توصیه می شود تا حد امکان از تانکرهای دارای همزن استفاده کنید.
- برای تاثیر بهتر کودها و سم در زمان محلول پاشی توصیه می شود از سورفکتانت به میزان ۲۵۰ سی سی در هزار لیتر آب استفاده کرد.
- بهترین و مساعدترین زمان برای محلول پاشی زمین، ابتدای روز (اوایل صبح) و یا غروب است.
- در صورتی که تصمیم دارید چند نوع کود و یا سموم مختلف را به صورت ترکیبی و همزمان استفاده کنید، لازم است تست های لازم را در مقادیر کم ابتدا انجام دهید و سپس استفاده کنید.
- برای جلوگیری از بروز مشکل در کود، باید پس از آماده کردن محلول کود آن را ظرف چند ساعت به طور کامل استفاده کرد.
در پایان باید به این مورد نیز اشاره کنیم که کودهای عرضه شده در بازار از نظر کیفیت تنوع بالایی دارند. از این رو برای تغذیه دهی بهتر به سیب زمینی، پیشنهاد می شود حتما کودهای موردنظر خود را از مراکز و مجموعه های معتبر تهیه کنید. کیفیت و مرغوبیت کود تاثیر بسزایی در نتایج آن دارد. به هر اندازه که کود غنی از مواد معدنی، ریزمغذی ها و ویتامین ها باشد، کیفیت تغذیه رسانی به محصولات نیز بالا می رود.