دانش کشاورز: محاسبه میزان فسفر در خاک

با توجه به اهمیت این عنصر در عملکرد و رشد گیاه نیاز است همه کشاورزان از میزان فسفر در باغ و مزرعه خود اطلاع داشته باشند.

متاسفانه در اغلب نقاط کشور بدون در نظر گرفتن مقدار آن در خاک هرساله به خاک اضافه می شود.برای این کار باید از خاک مزرعه و یا باغ نمونه برداری کرده و آزمون خاک انجام دهند.

 محاسبه فسفر موجود در خاک

الف ) ابتدا باید وزن جرم خاک مزرعه را محاسبه کنید

هر خاکی چگالی مخصوص به خود را دارد  به طور کلی چگالی خا ک های زراعی ۱/۳۱ گرم بر سانتی متر مکعب در نظر می گیرند که معادل ۱۳۱۰ کیلوگرم بر متر مکعب است. یعمی یک متر کعب خاک  ۱۳۱۰ کیلوگرم  وزن دارد.

اگر عمق ریشه زایی اغلب گیاهان زراعی را ۳۰ سانتی متردر نظر بگیریم یک هکتار زمین معادل ۳۹۳۰۰۰۰ کیلوگرم خواهد بود ، یعنی  :

  ۱۳۱۰×۳۰۰۰  =۳۹۳۰۰۰۰

ب ) حال باید به نتایج آزمون خاک مراجعه کنیم

فرض کنید در جدول آزمون خاک  برای فسفر خاک مزرعه ما عدد ۸/۹ گزارش شده است.

واحداین عدد پی پی ام و یا میلیگرم در کیلوگرم است .

یعنی با فرض فوق هر کیلوگرم از خاک مزرعه ما ۸/۹ میلی گرم فسفر خالص دارد.

در مرحله الف حساب کردیم هر هکتار از مزرعه ما ۳۹۳۰۰۰۰ کیلوگرم خاک دارد بنابراین :

۱  کیلوگرم       ۸/۹

۳۹۳۰۰۰۰       ؟ X

کیلوگرمX =8/9×۳۹۳۰۰۰۰=۳۴۹۷۷۰۰۰=۳۴/۹

یعنی مزرعه ما درعمق ۳۰ سانتی متری خود حدود ۳۵ کیلوگرم فسفر دارد.

ج) در مرحله اخر باید میزان کود مصرفی را محاسبه کنیم

فرض کنید برای گیاهی که می خواهیم کشت کنیم باید ۷۵ کیلوگرم در هکتار فسفر تامین گردد.

باتوجه به اینکه خاک مزرعه ما ۳۵ کیلوگرم فسفر دارد بنابراین باید ۴۰ کیلوگرم فسفراز طریق کود های فسفاته به خاک اضافه گردد یعنی :

 ۷۵-۳۵=۴۰

اگر بخواهیم برای کود دهی از سوپر فسفات تریپل استفاده نماییم باتوجه به اینکه این کود دارای ۴۶% فسفر است بنابراین برای اضافه کردن ۴۰ کیلوگرم فسفر باید ۸۶ کیلوگرم کود سوپر فسفات در هر هکتار به خاک اضافه شود یعنی :

۴۶   کیلوگرم فسفر        ۱۰۰ کیلوگرم کود سوپر فسفات

۴۰ کیلوگرم فسفر        ؟  X

X= 4000÷۴۶=۸۶

نکات قابل توجه :

• محاسبات برای یک هکتار است به طور مثال اگر زمین ما ۸ هکتار باشد در هر هکتار به ۸۶ کیلوگرم کود نیاز است
• اغلب مزارع و باغات کشور دارای خاک آهکی و قلیایی PH  ۷/۵ هستند ممکن است مقدار این عنصر در خاک فراوان باشداما چون تحرک کمی دارد و در این پی اچ به فرم غیر قابل جذب تبدیل شده و درون خاک تثبیت می شود
  
• میزان بیش ازحد فسفر در خاک از جذب سایر عناصر غذایی از جمل آهن روی منگنز نیز با مشکل مواجه می شود.و عملکرد محصول کاهش خواهد یافت.

برای افزایش کارایی کود فسفر و افزایش جذب آن چه راهکارهایی وجود دارد ؟

• کاهش ph خاک
• کاربرد نواری کود فسفر
• افزایش مواد آلی
• کاربرد کود های کاهنده  ph مثل اسید هیومیک
• استفاده از روش چالکود در باغات میوه
• استفاده از کود مایکوریزا
• محلول پاشی کودهای حاوی فسفر در طول رشد
• استفاده از کودهای زیستی